ΘΑΛΗΣ - Ερευνητικό Πρόγραμμα ISLA
 

Η παράκτια διάβρωση είναι ένα από τα σημαντικότερα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα, αφού μεγάλα τμήματα της παγκόσμιας ακτογραμμής βρίσκονται ήδη σε μη αναστρέψιμη οπισθοχώρηση με σοβαρότατες κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες. Η διάβρωση αναμένεται να ενταθεί στο προσεχές μέλλον, λόγω (α) της προβλεπόμενης ανόδου της μέσης θαλάσσιας στάθμης, (β) της επιδείνωσης των ακραίων κυματικών φαινομένων και (γ) της περαιτέρω μείωσης των ποτάμιων ιζηματοπαροχων λόγω αλλαγών στην βροχόπτωση και την κατασκευή ποτάμιων διαχειριστικών έργων. Την ίδια στιγμή, οι ακτές είναι οι πλέον δυναμικές κοινωνικο-οικονομικά περιοχές του πλανήτη, χαρακτηριζόμενες από μεγάλη και ταχύτατη ανάπτυξη, με συνέπεια την ολοένα αυξάνουσα έκθεση πληθυσμών, υποδομών και κοινωνικο- οικονομικών δραστηριοτήτων σε παράκτιες πλημμύρες.

Οι παραλίες (δηλ. οι χαμηλές ακτές κτισμένες σε χαλαρά ιζήματα) είναι ένα από τα πλέον δυναμικά μορφολογικά περιβάλλοντα και ταυτόχρονα ιδιαίτερα ευάλωτα στην διάβρωση. H κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για τις νησιωτικές παραλίες του Αιγαίου Πελάγους, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα ευάλωτες, λόγω του μικρού μεγέθους και των μικρών ιζηματοπαροχών τους. Η παραλιακή διάβρωση θα έχει σημαντικότατες κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις, αφού ο θερινός παράκτιος τουρισμός αποτελεί την πλέον σημαντική οικονομική δραστηριότητα του Ελληνικού Αρχιπελάγους. Συνεπώς, υπάρχει επιτακτική ανάγκη για λεπτομερή διάγνωση/πρόβλεψη της τρωτότητας των παραλιών του Ελληνικού Αρχιπελάγους στην προβλεπόμενη άνοδο της θαλάσσιας στάθμης και τις μεταβολές στην συχνότητα/ένταση των ακραίων φαινομένων (θύελλες και φουσκοθαλασσιές).

Στο πλαίσιο των προαναφερθέντων το πρόγραμμα ISLA φιλοδοξεί να συμβάλλει τόσο στη μελέτη των επιπτώσεων λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας στις χαμηλές ακτές, όσο και στην ανάπτυξη εργαλείων και μεθοδολογιών για την παρακολούθηση των μεταβολών της παραλιακής μορφοδυναμικής. Το πρόγραμμα έχει οργανωθεί σε 7 Πακέτα Εργασίας (ΠΕ) με διακριτούς στόχους. Τα τελικά αποτελέσματα της μελέτης αναμένεται να προσφέρουν ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία ενός άκρως απαραίτητου καταλόγου των οικονομικά σημαντικών παραλιών του Αιγαίου Αρχιπελάγους και μια αξιόλογη εκτίμηση του κινδύνου διάβρωσης τους και της συνεπαγόμενης οικονομικής τρωτότητας τους. Επιπλέον το πρόγραμμα ISLA θα βελτιώσει την γνώση όσο αφορά την παρακολούθηση/προσομοίωση των μορφοδυναμικών διεργασιών των παραλιών, κάτω από μεταβαλλόμενες κλιματικές και ανθρωπογενείς συνθήκες και θα βοηθήσει στην ανάπτυξη αποτελεσματικών διαχειριστικών σχεδίων.

Η παρούσα έρευνα έχει συγχρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο – ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) – Ερευνητικό Χρηματοδοτούμενο Έργο: ΘΑΛΗΣ. Επένδυση στην κοινωνία της γνώσης μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.